Çikolatanın Tarihi

Çikolatanın Tarihi

Çikolatanın tarihi çok eskilere dayanır. Çikolatanın, yüzyıllardır insanların şifa bulmak için ilaç olarak kullandığını, komandoların, dağcıların, sporcuların enerji elde etmek ve açlık çekmemek için çantalarında bulundurduğunu görürsünüz. İnsanların bunalım ve depresyon zamanlarında mutlu olmak için yediği,  sevdiklerine hediye olarak götürdüğü ve hatta eski zamanlarda para yerine kullandığı olağanüstü bir gıdadır.

Peki hepimizin gündelik yaşamında belkide defalarca yediği bu muhteşem lezzetin nereden geldiğine ve nasıl ortaya çıktığına dair bir fikriniz var mı?
Bu yazımda sizlere kısaca çikolatanın tarihi gelişiminden  ve ilk olarak hangi bölgede ve uygarlıklarda kullanıldığından ve toplumsal statüdeki yerinden kısaca söz edeceğim.

Tarihte çikolata

Çikolatanın tarihini araştırırken öncelikle çikolatanın ne anlama geldiğini bilmemiz gerekiyor. Dilerseniz öncelikle çikolata nedir sorusuna cevap verelim.
Çikolata, kakao ağacının meyvesinden elde edilir. Kakao ağaçları yaklaşık olarak 5-10 metre boyunda olup aşırı sıcak ve nemli bölgelerde potasyum oranı yüksek verilmli topraklarda yetişir. Genel olarak tropical bölgelerde yetişir de diyebiliriz. Kakao fidanı 4-5 metre boya gelip meyve vermesi için 4 ila 5 sene gibi bir zamana ihtiyacı duyar. Kakao meyvesi kavun büyüklüğünde, kırmızılı sarılı bir renge sahip içerisinde 30-40 kadar çekirdeği olan kıymetli bir bitkidir.

Kakao, kakao ağacının meyvesi kurutularak içerisindeki çekirdeklerin  toplanması ve bu çekirdeklerin belirli fermantasyon süreci, kurutma ve presleme süreçlerinden geçirilerek elde edilen kakao yağından arta kalan tozdur. Bundan dolayı kakao meyvesinin en kıymetli öğesi kakao çekirdeğidir.
Çikolatanın tarihini araştırmaya başladığınız bundan 200 sene öncesine dayanan bir mazisi olduğunu görürsünüz. Ancak kakao çekirdeğinin tarihini araştırmaya devam ettiğinizde 9. Yüzyıla kadar bilimsel kanıtlar elde edebilirsiniz.

Aztekler mi Mayalar mı çikolatayı buldu?

Kakaonun tarihinden söz ederken çoğu makalede genellikle kakaoyu ilk kullanan medeniyet olarak Azteklerden bahsedildiğini görürsünüz. Aslına bakarsanız Mayalardan Azteklere geçmiş olan bir gıda ürünüdür kakao. Gıda ürünü diyorum çünkü Kuzey Amerika da kakao ağacı yoktu. Aztekler de kakao üretimi yapamadıkları için Mayalardan yalnızca çekirdeklerini temin ediyorlardı.Mayalar ciddi oranlarda kakao ağacı yetiştirerek çekirdeklerini ticari amaçlarla kullanıyor ve ilaçlar yapıyorlardı. Aztekler, Mayalara verdikleri tahıl, tavuk, hayvan eti ve deri gibi ürünler karşılığı kakao çekirdeklerini alıyorlardı.

Kakao Çekirdekleri Para Olarak Kullanılıyordu

Kakao Mayalar için çok değerliydi ve kakao çekirdeklerini bir bakıma para gibi kullanıyorlardı. Ancak günümüzdeki çikolata adını alması Azteklere dayanıyor. Belki de çikolataya bugünkü ismini veren ilk medeniyet olduğu için aklan ilk gelen medeniyetin Aztekler olması oldukça doğal. Şunu da unutmamak gerek, Azteklere ait bir alfabe bulunmadığı için bu bilgileri genel anlamda Mayaların yazılarından ve o günlerde çizmiş oldukları görsellerden çıkarıyor bilim insanları. Mayalardan evvel o bölgede yaşayan Olmekler’in de Kakawa adı altında kakaoyu kullandığı tahmin edilmektedir ancak arkeologların elinde kesin kanıtlar bulunmamaktadır. Yani şimdilik 9. Yüzyıldan bu yana kullanıldığına dair deliller ve kanıtlar var yalnızca elimizde.

Azteklerin çikolatayı dünyaya yaymadaki rolü neydi?

Aztekler, günümüz Meksikası sınırları içerisinde bulunan, etrafı sularla çevrili, büyük bir gölün ortasında yer alan büyük bir ada da kurdukları muhteşem şehirlerinde yaşıyorlardı. Çikolatayı günümüzdeki gibi tatlı ve katı bir şekilde değil, kahve gibi içiyorlardı.
Etimolojik olarak ta araştırdığınız da çikolatanın Aztek dilindeki karşılığının acı su anlamına geldiğini göreceksiniz. Bu acı suyu daha çok kral ve zenginler içebiliyor halkın kakao içmesine izin verilmiyordu. Hem kutsal sayılan hemde sağlık veren bir iksir olarak yüzyıllar boyu kullanılmıştır kakao. Mayalar bugünkü meksikanın güneydoğusunda bulunan bir medeniyet, Aztekler ise Meksikanın kuzeyinde bulunan bir medeniyetti. Aralarındaki ticarette para olarak kakao çekirdeği kullanılırdı ve Aztekler bu kakao çekirdeklerini biriktirirlerdi. Yalnızca Kral ve zenginlere özgü bir içecek olarak tüketilmesi de kakao çekirdeklerinin uzun yıllar birikmesi ve her geçen gün artmasına sebep olmuştur. Yani Azteklerin elinde çok ciddi manada kakao çekirdeği mevcuttu.

Bir Medeniyetin Sonu Çikolatanın Yükselişi

Avrupa’ya daha evvel kakao çekirdeğini Amerika kıtasını keşfeden Christophe Colomb getirmişti ancak kimsenin ilgisini bu ürüne çekmeyi başaramamıştı. Avrupalılar Amerika kıtasının keşfinden sonra buraların zenginliklerinin peşine düşmüşlerdi. Sizinde tahmin edeceğiniz gibi Aztekler’in muhteşem medeniyetine rastlıyor ve buradaki zenginliğe sahip olmak için geri dönüp büyük ordularla geliyorlar. Öyle zengin ve gelişmiş bir medeniyetti ki Aztekler, avrupada öyle bir şehir henüz kuralmamıştı.

Bu zenginliğe sahip olmak için ordularını toplayıp gelen ilk avrupalı Hernan Cortes adında bir İspanyol olmuştur. Aztek medeniyetinin çevresinde bulunun irili ufaklı kabileleride yanına alan Cortes, muhteşem bir medeniyetin sonunu getirmiş ve ortadan kaldırmıştır. 

Kraliyet Ailesi ve Kakaonun Yükselişi

Elinde yüklü miktarda ganimet ve özelliklede kakao çekirdeği ile İspanya’ya geri dönmüş ardından Kraliyet ailesine ve soylulara bu ürünü sevdirmiştir. Uzunca bir zaman kimseye duyurmadan bu şifalı iksiri kendileri kullananmışlardır.Ardından Fransız ve İngiliz Kraliyet ailelerinin de bu acı suyu öğrenmiş ve kakao çekirdeğine sahip olmuşlardır. Bununla birlikte muhteşem bir üne ve kıymete kavuşan kakao çekirdeği daha çok aranan ve sahip olunmak istenen bir bitki olarak tarihteki yerini güçlendirmeye devam etmiştir.

Şifa Deposu Kakao Eczanelerde Satılıyordu

Krallar ve soylular tarafından kullanılan kakao çekirdeği muhteşem bir şifa deposuydu. Stresi azaltan, cildi güzelleştirip nemlendiren, afrodizyak etkiye sahip olan, halsizliğe iyi gelen, enerji veren, konsantrasyonu artıran, bunalım ve depresyonun etkilerini azaltan, mutluluk ve keyif veren pahalı bir ilaç olarak ta eczanelerde çok uzun yıllar satıldı ve böylelikle halk kakao çekirdeği ve çikolata ile tanışmış oldu.

Çikolata Nasıl Ortaya Çıktı

Acı Su ( Kakao ) Ne zaman Tatlandırıldı

Çikolata, kakao içerisine ilave edilen tatlandırıcılar ve baharatlar ile elde edilen ürüne denir. Çikolatanın tarihi tam olarak ta bu dönemde başlıyor. Zamanla Amerika kıtasının bulunması ve oradaki medeniyetlerin sömürülmesinin ardından kraliyet aileleri tarafından sıkça kullanılan kakao içeceğine zaman içerisine tatlı bitkiler, vanilya, şeker kamışı vs gibi ilaveler ile yeni tarifler denenmiş ve acı su artık günümüzdekine daha yakın lezzetli ve tatlı bir hal almıştır. Keşfedilen katkı maddeleri ve pres makinaları ile günümüzdeki lezzetine kavuşan çikolata seri üretim ile halkın da arasında popular hale gelmiştir. Düzenli üretim sayesinde fiyatı her geçen gün düşerek günlük hayatımızda tüketebileceğimiz bir gıda ürünü halini almıştır.

1900 lü yılların başına kadar yalnızca Krallar ve soylular tarafından tüketilebilen kakao içeceği avrupadaki değişim ve gelişimi ile birlikte tatlı olarak tüketilmeye başlanan bir gıda ürünü olarak tarihteki yerini almıştır. Yalnızca krallar ve soyluların kullandığı bu değerli ürün günümüzde ne mutlu ki herkesimden insan tarafından rahatlıkla alınıp tüketilebilmektedir.